Wat zijn nou eigenlijk jerkbaits? Jerkbaits zijn pluggen waar geen schoep aan zit. Het is bij deze stukken kunstaas de bedoeling dat je zelf de actie in het kunstaas brengt. Dit doe je door de jerkbait met korte rukken of halen weer binnen te vissen. Dit noemen ze in het engels “to jerk”. Daarom ook de naam jerkbait. De voorloper van de jerkbait komt bij de indianen vandaan. Die sleepte toen al een stuk hout bedekt met dierenhuid achter hun kano aan. Als de snoek er dan achteraan kwam, werd hij aan de speer gerijgd.

De jerkbait zo als wij hem nu kennen komt oorspronkelijk uit America waar ze met grote en vooral zware jerkbaits op musky vissen. Een aantal bekende nederlandse sportvissers die ook bij de snoekstudiegroep zaten, kregen deze baits in handen om ze ook eens uit te proberen op nederlandse snoek. Helaas waren er toen nog geen jerkbaithengels te verkrijgen in Nederland en moesten deze vissers zelf wat fabriceren van zware karperhengels. Dit nieuwe kunstaas viel zeker in de smaak bij onze snoeken en ook zeker bij de vissers. Het duurde dan ook niet lang of er werd gekeken of ze de jerkbaits kleiner konden maken.

Tevens werden er ook betere hengels gemaakt om mee te vissen. De eerste kleine jerkbaits waren vaak handgebouwde aasjes. Ace flippers, small darters van Loz Harrop, toppie van Aad Dam en zeker niet te vergeten Cees van Straten. Hij was toch één van de eerste kunstaasbouwers van Nederland. Begin jaren 90 begon het jerkbait vissen toch wel aan te slaan. Er kwamen goede fabriekshengels en ook jerkbaits werden machinaal gemaakt. Nu liggen de winkels vol met allerlei soorten, kleuren en maten baits. Ook is de keuze uit hengels zeer uitgebreid. Elk merk heeft wel een aantal hengels in zijn assortiment zitten. En door de komst van gevlochten lijn was het plaatje helemaal compleet. Voor mij is jerken één van de mooiste manieren om snoek te vangen. Vooral als je de snoek over je aas ziet schuiven krijg je van binnen even zo’n lekkere adrenalinestoot.

Wat voor jerkbaits zijn er?

Er zijn een aantal soorten jerkbaits te verkrijgen. De Gliders, de divers, de hybriden, en de topwaters. De glider is een jerkbait die je vist met korte rukjes. Hierbij glijdt de jerkbait bij elke ruk naar links en bij de volgende ruk weer naar rechts. Sommige gliders kantelen bij elke tik om hun verticale as. Hoe ver die glijdt, is verschillend per type glider. Hoe snel je hem binnen vist moet je zelf een beetje ontdekken. Het is dan ook raadzaam om gewoon een tijd met een type bait te vissen om de actie en de mogelijkheden van de bait te leren kennen. Er bestaat geen regel over hoe snel of hoe langzaam je moet vissen. Dit kan verschillen per dag en jaargetijde. Eigenlijk vis ik hem altijd snel binnen, zodat ik meer meters per dag kan maken. Ook maak ik altijd gebruik van de sinking (zinkende) of de suspending (zwevende) jerkbaits. De drijvende gebruik ik eigenlijk nooit.

De suspending kan je na elke tik even rustig stil laten hangen wat soms de aarzelende snoek doet besluiten om hem alsnog te pakken. De glider is daarom ook een jerkbait met heel veel mogelijkheden. Dit is ook een makkelijk te vissen jerbait en ook het meest te verkrijgen. Dit is dan ook mijn favoriet. Zeker in de polder is dit een zeer goed aasje, waar je de aanbeten vaak op ziet in het ondiepe water. Hier krijg je ook zo’n lekkere adrealinestoot van. Deze aasjes zijn ook nog leuk betaalbaar en bij elke hengelsportzaak te verkrijgen. Over de kleur valt veel te discussiëren. Maar houdt het gewoon bij een donkere kleur bij heel helder water, een lichte kleur bij heel troebel water en als het water daar tussenin ligt gebruik ik vaak een natuurlijk kleurtje. Maar meestal is het kleurtje waar jij een fijn gevoel bij krijgt en waar je vertrouwen in hebt de kleur die vangt. Enkele goeie gliders zijn de Rapper van Spro, De Fathead killer en de Rocket van Abu, de Slider van Salmo, en de Busterjerk van Strike pro. En dan natuurlijk de jerkbaits van de zelfbouwers uit Nederland.

Glider jerkbaits

De diver is een jerkbait die je met halen naar binnen vist. Hierbij zal de jerkbait naar beneden de diepte in duiken. Daarna moet je hem even de tijd geven om hem weer te laten stijgen en hem daarna weer een volgende ruk te geven om hem opnieuw te laten duiken. Dit noemen wij een zagende beweging. De diepte dat de bait duikt is te bepalen door de ijzeren schoep te verstellen (die achter op de bait zit). Deze schoep zorgt er ook voor dat hij duikt. Hij is minder geschikt voor in de polder. Maar op het grote water kan hij voor grote verrassingen zorgen. Het is wel een bait waar je vertrouwen in moet krijgen omdat hij weinig actie heeft. Dit type jerkbait is te verkrijgen bij de betere hengelsportzaken en komen hoofdzakelijk uit America. Enkele goede divers zijn de Suick, de Bobbie bait en de Salmo Jack.

Diver jerkbait

De hybride is een jerkbait die tussen een glider en een diver in zit. Hij gaat naar beneden, schiet links en rechts, schiet weer omhoog en draait soms om zijn as. De actie bij deze jerkbaits is zeer onvoorspelbaar. Je haalt hem ook met rustige lange halen binnen. Het is een bait waar je van moet houden, net als de diver. Sommige mensen vissen alleen maar met hybride jerkbaits en zeggen dat je hier de grotere vissen mee vangt. Deze zijn wel te gebruiken in de diepere polderwaters. Hybride jerkbaits zijn vaak handgemaakte jerkbaits en verkrijgbaar bij de betere hengelsportzaken of via internet. Enkele goede hybrides zijn de Ralph en de 3-D hybride van Derkbait en de Bossel .

Hybride jerkbaits

Als laatste heb je nog de topwaters. Dit zijn baits die je door het wateroppervlakte vist. Deze zijn weer onder te verdelen in de propeller baits, de stickbaits en de poppers. Een propeller bait is een bait met 1 of 2 propellers. Bij het binnendraaien roteren de propellers door het water wat een pruttelend geluid produceert. Dit geluid en de trillingen moeten een beest voorstellen dat door het water zwemt, bijvoorbeeld een rat of een jong watervogeltje. Een stickbait is een langwerpig stuk kunstaas wat bij elke tik van links naar rechts over het water glijdt. Dus eigenlijk een glider voor op de waterspiegel. Deze actie noemen ze ook wel de walk the dog actie. Als laatste heb je nog de poppers. De popper heeft een wat kortere body als de stickbait en heeft een holle uitsparing aan de voorkant. Bij het binnentikken gaat hij recht vooruit en spuit elke keer een beetje water voor zich uit. je hoort deze bait dan ook ploppen door het water. Als je met topwaters aan de slag gaat kan je het beste om de paar tikken even een paar seconden de bait stil laten liggen. Vaak knallen de vissen bij het starten van de volgende tik op je bait. Het nadeel van topwaters is dat je een hoop aanbeten mist. Je moet dan ook zeker wachten met aanslaan totdat je de vis ook daadwerkelijk voelt. In het begin zal je wel de fout maken door aan te slaan wanneer je de vis ziet aanvallen. Soms zie je de vis meerdere keren achter je bait aanspringen voordat hij hem te pakken krijgt. Niks is mooier om de aanbeet op zo’n spectaculaire manier mee te maken.

Topwaters

Welk materiaal heb je nodig

Jerkbaitvissen vraagt ook materiaal dat daarop is aangepast. Als eerste de hengel. Jerkbaithengels zijn kleine korte en stuggere hengels. De lengte van deze hengels ligt rond de 2 meter. Je hebt ze in verschillende werp gewichten. Voor in de polder is een werpgewicht tot zo’n 70 gram ruim voldoende. We willen immers nog wel van de dril kunnen genieten. Als je veel met kleinere jerkbaits vist kan je altijd nog een iets lichtere stok erbij nemen. De zware poken zijn meer voor het grotere water waar ze ook met zware jerkbaits gooien op jacht naar die ene buffel van een snoek, maar aangezien de meeste poldersnoeken een gemiddelde maat hebben, vissen wij niet al te zwaar. Waarom we toch nog een hengel tot 70 gram gebruiken is vanwege het feit dat een hoop jerkbaits gemaakt zijn van hout en dan toch al gauw boven de 50 gram uitkomen.

De hengel moet genoeg ruggengraat hebben om bij elke tikactie aan de bait te geven. Als je een te zachte hengel zou gebruiken zal je weinig actie in je bait krijgen. Een jerkbaithengel is altijd voorzien van een pistool greep. Dit is omdat we vissen met een reel. We vissen met een reel omdat bij elke tik die je geeft met je hengel er een behoorlijke kracht komt te staan op de as van je reel. Bij een molen loopt de lijn in en hoek van 90 graden en zit de as alleen aan de onderkant vast. Dit is te zwak om de klappen van de jerkbait op te vangen en zal daarom na verloop van tijd gaan verbuigen. Bij een reel komt de lijn rechtstreeks op de as die ook nog eens aan twee kanten vast zit. Bij de aanschaf van een reel moet je niet voor de goedkoopste exemplaren gaan, maar kan je beter een wat betere reel kopen. Voor de kleine polderjerkbaits kan je al een reeltje kopen van tegen de honderd euro, maar wil je ook met grote zware jongens gaan gooien, moet je even wat dieper in de portemonnee kijken. Abu heeft een goede betaalbare reel op de markt gebracht die speciaal is ontwikkeld om met jerkbaits te vissen. Dat is de Abu Garcia Ambassadeur 5601c jb. Deze heeft een dikkere as gekregen waardoor de reel meer bestand is tegen de klappen, zodat hij ook langer meegaat.

Op die reel gebruiken wij gevlochten lijn ( dynema). Dit gebruiken we omdat er geen rek in zit wat bij nylon wel het geval is. En dezelfde diameterlijn is bij gevlochten lijn twee keer zo sterk als bij nylonlijn. Het voordeel van rekloze lijn is dat alle energie in de jerkbait komt, waardoor hij een mooiere actie krijgt. Het tweede voordeel is dat je de aanbeet goed doorkrijgt op je hengel en je genoeg kracht hebt om de haak te zetten. Als laatste komt natuurlijk de onderlijn. Omdat een snoekenbek vol zit met scherpe tanden waarop de lijn kapot kan schuren, gebruiken wij een onderlijn. Deze kan gemaakt zijn van staal, titanium of fluor carbon. De stalen onderlijn is niet geschikt voor jerkbaits omdat deze vaak in de dreggen blijft hangen. Die gebruik je meer bij pluggen en ander kunstaas. Voor jerkbaits gebruik je spinstangen. Dit zijn massieve stangen gemaakt van staal of titanium. Ook kan je gebruik maken van fluor carbon. Het voordeel van deze onderlijnen is dat ze veel stijver zijn dan staaldraad lijnen waardoor deze niet verstrikt raken in de dreggen.

Jerkbaithengel met reel

Onthaakmateriaal

Nu je alles hebt om te gaan vissen moet je het belangrijkste niet vergeten. Goed onthaakgereedschap. Neem altijd een goede krachtige puntbektang mee om de haak te lossen. Je kan ze ook extra lang krijgen, wat zeker geen overbodige luxe is. Als je de bek van een metersnoek open trekt en je jerk zit wat dieper in zijn bek dan ben je blij dat je niet met je gewone puntbektang naar binnen moet. Een extra lange is dan een stuk veiliger. Wat ook net zo belangrijk is, is een goede kniptang. De beste die er te krijgen zijn zijn die van knipex. Niet de goedkoopste maar wel de beste. Als een snoek diep gehaakt zit bij de kieuwbogen of slokdarm, moet je niet proberen om je haak eruit te wrikken, maar gewoon via de kieuwplaat je dreggen kapot knippen en dan je kunstaasje eruit halen. Het is namelijk de bedoeling dat de snoek levend en ongeschonden terug gaat. Ook is zo´n kniptang handig als de haak bij jezelf vastzit. Vooral als de vis er ook nog aan zit.

Onthaak gereedschap

Nawoord

Ik hoop dat ik met dit stuk jullie een beetje inzicht heb gegeven in de wereld van jerkbaitvissen op snoek. Mocht je nou wat meer willen weten over jerkbaits of eens een keer met een jerkbaitvisser op pad wilt, neem dan eens contact op met HSV Den Helder om met onze roofvissers in contact te komen.

Tot aan de waterkant,  Michel Bijma